Oliekeerringen: een handleiding

Oliekeerringen komen terug in uiteenlopende toepassingen, in vrijwel elke industriële sector denkbaar. Een zorgvuldige selectie van de juiste oliekeerring is van groot belang om de toepassing waar de oliekeerring in is verwerkt efficiënt te laten draaien en om te voorkomen dat er lekkage of andere schade optreedt. In deze blog vertellen we meer over de factoren waar op te letten tijdens het selecteren van de oliekeerring die het beste op jouw toepassing aansluit. 

De oliekeerring bestaat uit: 

• Mantel, body van metaal of voorzien van een rubber laagje 
• Afdichtingslip van rubber of PTFE  
• Veer van verschillende materialen (afhankelijk van het type) 

Door de speciale vorm van de lip en de verschillende krachten die ontstaan tijdens het roteren, zal de oliekeerring functioneren als afdichting. Met de vele variatiemogelijkheden in uitvoering en materialen zijn er talloze soorten oliekeerringen beschikbaar. Voor verschillende toepassingen, zoals pompen, tandwielkasten, wielen, en vele andere roterende toepassingen waarbij er vloeistoffen afgedicht moeten worden. En dit in allerlei sectoren zoals chemie, general industrie, windturbines, automotive, voeding,… Oliekeerringen worden in vrijwel elke sector toegepast. 

Allen zijn voorzien van een veer om de afdichtlip een voorspanning te geven. Deze types zijn allen voor drukloze toepassingen of lage druk toepassingen tot 0.5bar. Bij diameters boven 500mm wordt dat zelfs max. 0.1bar.  Voor hogere drukken zijn meer speciale types of PTFE lipseals mogelijk.  

ERIKS type M (type B volgens DIN norm) kenmerkt zich door de enkelvoudige metalen behuizing en rubber afdichtlip. Vanwege de metalen behuizing moeten ze worden ingebouwd in een goed afgewerkte groef, zonder beschadigingen. Oliekeerringen met metalen behuizingen zijn veelal goedkoper bij grote hoeveelheden en zijn daarom regelmatig te vinden als origineel type in een machine.  Maar als je een oliekeerring moet vervangen, dan zijn types met rubberen buitenkant (type R of RST) makkelijker te monteren. Type MST is een veelvoorkomende variant op type M, met het verschil dat de MST oliekeerring voorzien is van een stoflip die stof en vuil weghoudt van de dichtingslip, voor een langere levensduur in stoffige omgevingen.  

ERIKS type GV (type C volgens DIN) komt overeen met type M, maar heeft een dubbele metalen behuizing waardoor hij steviger is. Wat nuttig kan zijn bij grotere diameters, in bijvoorbeeld zwaardere toepassingen. Dit type heeft ook een variant met een stoflip, de GVST (type CS volgens DIN). 

ERIKS type R (type A volgens de DIN standaard) is qua vorm identiek aan type M, maar heeft  een rubber buitenmantel met een metalen versteviging aan de binnenkant. Het rubber geeft een goede afdichting in de behuizing, zelfs wanneer de behuizing niet in optimale conditie is, bijvoorbeeld vanwege kleine beschadigingen. De RST is de uitvoering met stoflip. Deze types worden veel gekozen ter vervanging van een type met metalen buitenmantel omdat deze makkelijker te monteren zijn en lichte beschadigingen (bijvoorbeeld krassen) in de groef kunnen opvangen. 

Daarnaast heeft ERIKS ook type GR en GRST. Deze zijn zo goed als identiek aan type R en RST, met het belangrijke verschil dat de metalen binnenring ook volledig door rubber ommanteld is. Standaard heeft ERIKS deze uitgevoerd in FKM rubber, waardoor deze ideaal zijn voor gebruik in zure omgevingen. 

Hieronder een overzicht van verschillende standaard types oliekeerringen en hun belangrijkste kenmerken. 

Naast deze genormaliseerde types, zijn er ook : 

• Rubber oliekeerringen met rubber-weefsel mantel 
   

Deze zijn te vergelijken met type R en RST, maar de mantel heeft geen metalen verstevigingsring. Ter compensatie wordt de buitenkant dan niet gewoon in rubber gemaakt, maar in een hard en stevig rubber-weefsel. Het voordeel van deze types is dat ze in split-uitvoering te maken zijn.  Deze types worden zo goed als altijd op vraag geproduceerd en dit is mogelijk in NBR of FKM. 

• PTFE Lipseals
  
  

Deze types hebben een metalen mantel, en een lip van een PTFE materiaal. Ze zijn geschikt voor een breed temperatuurbereik van -90c tot +260c. Deze lipseals zijn ook inzetbaar voor hogere drukken tot 10 bar (speciale types tot 25 bar) en rotatiesnelheden tot 40-45 m/s.   Bepaalde PTFE types zijn geschikt voor gebruik in voeding en farmaceutische toepassingen. Belangrijk is wel dat voor PTFE lipseals een hardere en gladdere asafwerking nodig is.

• Casette Seals 
   

Cassette afdichtingen zijn geoptimaliseerd voor een uitstekende retentie van vet of olie met ook nog een maximale bescherming tegen vloeibare of vaste verontreinigingen. Deze afdichting is voorzien van een eigen loopbus waarop vaak een meerlippige afdichting op zal afdichten.  

Deze cassette afdichtingen worden veel gebruikt in wieleindtoepassingen zoals de voor- en achteras van bijvoorbeeld landbouwmachines of Off-highway vrachtwagens 

• Oliekeerring voor hogere druk 
   

Bij de RST-D  is de afdichtlip robuuster gemaakt , voor drukken tot 10bar bij iets lagere rotatiesnelheden. 

GVP stevig design voor grotere diameters, met rotatiesnelheden tot 15m/s en druk van 3-4 bar 

Nitril-Butadieen-Rubber (NBR, nitril) 

NBR, ook bekend als nitrilrubber of nitril, is het meest gekozen materiaal voor een oliekeerring vanwege de goede bestendigheid tegen vele oliën en vetten, zoals minerale smeer- en hydraulische oliën. Synthetische oliën en vetten (bijvoorbeeld op basis van glycol) kunnen, afhankelijk van hun samenstelling, slecht zijn voor NBR rubber materialen. Afhankelijk van de hoeveelheid glycol, kan een PTFE lipseal dan de beste keuze zijn. NBR kan ook niet gebruikt worden wanneer het in aanraking komt met zuren en oplosmiddelen. Het rubber is geschikt voor olie en vet temperaturen van -35˚C tot 100˚C.  

De meeste ERIKS oliekeerringen, zoals type M, MST, R en RST, zijn standaard uitgevoerd in NBR. 

Fluor-Polymeer-Rubber (FKM, Viton™) 

FKM of FPM, met als bekendste merknaam Viton™, is bestand tegen hogere vloeistoftemperaturen (tot 180 ˚C). FKM is ook heel goed chemisch bestand  tegen sterke zuren en basen, en ook tegen synthetische oliën en vetten. Maar ook olie en vet op basis van glycol kunnen voor FKM slecht zijn.  

Vanwege de hogere temperatuurbestendigheid van FKM, wordt dit materiaal ook gekozen bij hogere toerentallen, waardoor de temperatuur bij de dichtingslip flink oploopt.  De keuze voor een FKM zal in de meeste gevallen een langere levensduur geven in vergelijking met een NBR. De hogere prijs van een FKM t.o.v. NBR is dan te verwaarlozen als je deze minder vaak moet vervangen. De lage temperatuurbestendigheid van de standaard FKM is beperkt, namelijk -15 ˚C.  

Poly-Tetra-Fluor-Ethyleen (PTFE, Teflon®) 

PTFE, het meeste bekend van de merknaam Teflon®, is een materiaal dat minder vaak voorkomt, maar specifiek wordt toegepast voor roterende afdichtingen in de chemische-, food- en farmaceutische industrie. Het kenmerkt zich door hele lage wrijvingsweerstand en de beste chemische bestendigheid. Ook is het bestand tegen een heel breed temperatuurbereik in deze types afdichting, van -80 ˚C tot 200˚C.  Oliekeerringen met PTFE lip vragen een hardere en fijnere afwerking van as. Dit kan ook opgelost worden met behulp van bijvoorbeeld een asbus. 

EPDM

Oliekeerringen van EPDM komen minder vaak voor, gebruikt voor toepassingen met solventen, heet water en stoom. EPDM is goed bestand tegen lage temperaturen tot -50°C en UV-straling. Sommige EPDM varianten zijn ook geschikt voor hogere temperaturen tot +150°C. EPDM oliekeerringen zijn meestal beschikbaar op aanvraag. 

VMQ (silicone)

Een oliekeerring van VMQ, ook gekend als silicone, is minder gebruikelijk. VMQ heeft namelijk een lage mechanische sterkte en is daarenboven niet slijtvast. Het is daardoor minder geschikt voor dynamische toepassingen, maar het is wel goed bestand tegen vrij lage en hoge temperaturen, variërend van -60°C tot 200°C. Ook zijn vele VMQ types geschikt voor contact met voeding of farmaceutische producten. VMQ kan daarom dus wel overwogen worden. VMQ oliekeerringen zijn meestal op aanvraag. 

Beschikbaarheid

• Standaard pakket
• Maatwerk