Ergonomische oplossingen tegen musculoskeletale aandoeningen
Musculoskeletale aandoeningen (MSA) zijn wereldwijd de belangrijkste handicap en in Europa het meest voorkomende werkgerelateerde gezondheidsprobleem. In 2013 werd gemeld dat 60% van de werknemers in de fabrieks- en machinebouw aan musculoskeletale aandoeningen leed.
Bovendien hebben werknemers met MSA verhoudingsgewijs meer last van andere gezondheidsproblemen dan werknemers zonder MSA, zoals blijkt uit de onderstaande figuur.
Percentage werknemers dat melding maakt van een werkgerelateerd gezondheidsprobleem, naar soort probleem, EU-27, 20132
Ergonomie bepalen
Om een veilige en gezonde omgeving voor de werknemers te creëren, moeten veiligheids- en werkingsmanagers in machinebouwomgevingen een ergonomisch ontwerp van de werkplek toepassen, evenals processen voor de specifieke soorten gevaren die aanwezig zijn en voor de functies die worden uitgevoerd. Het gaat erom de beginselen van een veiligheids- en gezondheidsprogramma te gebruiken om de gevaren van MSA aan te pakken en die in de dagelijkse werkzaamheden te integreren.
Het hoofddoel van de ergonomie is het werk aan de mens aan te passen om de sleur en de risico's, met name van MSA, te verminderen. Dat gebeurt door de omgeving aan te passen: werkplek en uitrusting, maar ook door de bewegingen van de werknemers en de organisatie van het werk te analyseren. Ergonomische maatregelen kunnen de efficiëntie van de werknemers en dus de productiviteit verbeteren, hoewel dat geen doel is.
De omgeving van de machinebouw is een dynamische werkplek met veel gevaren. Het brengt unieke veiligheids- en ergonomische uitdagingen met zich mee. Bij het ontwerpen van een ergonomische werkomgeving moet rekening worden gehouden met een groot aantal factoren, zoals omgevingsfactoren, de opstelling van de machines en de lichtomstandigheden.
In veel gevallen nemen bedrijfs- en veiligheidsmanagers het gebruik van veiligheidshandschoenen op als onderdeel van een programma om het risico op verwondingen aan handen of armen te verminderen. De toevoeging van een veiligheidsuitrusting kan echter één risico op korte termijn (verwondingsrisico) verminderen en een ander risico op middellange tot lange termijn (risico op MSA) verhogen. Er ontstaan problemen wanneer de gekozen oplossing niet aan de algemene veiligheidseisen voldoet.
Het probleem
In de meeste machinebouw omgevingen zijn repetitieve manuele taken een onvermijdelijke dagelijkse vereiste, waarbij arbeiders arbeidsintensieve activiteiten verrichten, zoals verplaatsen en dragen, tillen en laten zakken, duwen en trekken, herhaaldelijk draaien, schroeven aandraaien, en gereedschap vasthouden en vasthouden voor de installatie van lagers. Taken die repetitieve hand- en armbewegingen vereisen, kunnen leiden tot handvermoeidheid, die vervolgens andere delen van het lichaam zwaarder belast en tot letsel kan bijdragen. Eenvoudige handelingen worden gevaarlijke activiteiten door herhaling, het gebruik van langdurige druk of kracht, het volhouden van langdurige of onhandige houdingen en door voortdurende blootstelling aan trillingen, waardoor het lichaam wordt belast en een groot aantal MSA kan ontstaan.
Percentage werknemers dat in de afgelopen 12 maanden verschillende musculoskeletale aandoeningen heeft gemeld, volgens de International Standard Classification of Occupations 2008 (ISCO-08), EU-28, 20153.
Wat zijn musculoskeletale aandoeningen (MSA)?
MSA worden gecategoriseerd als ziekten die het gevolg zijn van een onevenwicht tussen de capaciteiten van het lichaam en de beperkingen waaraan het wordt blootgesteld. In het algemeen zijn zij het gevolg van ofwel geleidelijke slijtage (veroorzaakt door herhaling), ofwel een plotselinge zware activiteit of een onverwachte beweging. Het verrichten van handmatige werkzaamheden maakt de handen en armen bijzonder vatbaar voor een reeks aandoeningen.
De drie meest voorkomende MSA zijn:
- carpale-tunnelsyndroom in de pols
- rotator cuff syndroom in de schouder
- laterale epicondylitis in de elleboog.
De meeste daarvan kunnen zich bovendien voordoen als acute of blijvende chronische aandoeningen die op langere termijn de productiviteit blijven bedreigen.
De kosten
De werkelijke economische kosten van letsel op de werkplek zijn meer dan verloren loon of tijd. Lopende medische kosten, verminderde productie en hogere premies voor arbeidsongevallenverzekering behoren tot de meer voor de hand liggende en meetbare aspecten, maar er zijn ook vaak verborgen kosten.
Hoewel het moeilijker te meten is, hebben MSA aanzienlijke gevolgen voor de werknemers en voor het bedrijf. Het risico op MSA neemt toe met de leeftijd. Daarnaast zijn oudere werknemers vaak de bron van deskundigheid die van cruciaal belang is om de productiviteit van een bedrijf op peil te houden.
Gevarenrisico's identificeren en beheren voordat er problemen ontstaan, betekent vaak minder voor de hand liggende relaties herkennen en ergonomische processen toepassen. Daarnaast kiezen voor persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) die ergonomisch ontworpen zijn met het oog op specifieke omstandigheden en taken.
De uitdaging
Het is bekend dat terugkerende of herhalende taken de spieren, zenuwen en pezen in de handen van een werknemer belasten, maar als diezelfde activiteiten worden uitgevoerd met dikke, stijve, slecht passende, glibberige of anderszins oncomfortabele handschoenen, zal het probleem nog veel erger worden.
Om deze problemen aan te pakken, moeten veiligheids- en operationele managers kiezen voor een beschermende handschoenstijl die ontworpen is voor de specifieke soorten gevaren die aanwezig zijn en voor de functies die worden uitgevoerd. Hierbij moeten meerdere factoren in beschouwing worden genomen:
- PASVORM
Te kleine handschoenen wekken meer biomechanische spanning op, waardoor het risico van RSI toeneemt.
Te grote handschoenen verminderen de precisie, vereisen meer kracht bij het hanteren, met een verhoogd risico om de gehanteerde voorwerpen te laten vallen, wat gecompenseerd wordt door een herhaling van gebaren. Dit leidt tot een toename van de spiervermoeidheid en het risico op MSA. - GRIP
Het verplaatsen van een voorwerp vereist kracht om het vast te grijpen voordat men het optilt. Een grotere greep brengt dus meer precisie met minder kracht. Dit vermindert de spiervermoeidheid en het risico op MSA, vooral bij repetitieve bewegingen.
- ONTWERP
De materialen, het ontwerp van de handschoenen en het comfort zullen de algemene draagbaarheid bepalen.
Met materialen die beter bestand zijn tegen schuren, kunnen handschoenen worden gemaakt die even doeltreffend zijn, maar tegelijk soepeler en dus minder beperkend zijn. Bovendien zijn er ergonomische ontwerpcriteria die de nauwkeurigheid en het comfort van de handschoen verbeteren, zoals: offset pink, ogiefvormige vingertoppen of een ontwerp op basis van een 3D-handmodel dat specifiek op de kromming van de rechter- of linkerhand is afgestemd. - APPLICATIE-SPECIFIEKE KWESTIES
Natte omstandigheden, contact met schurende materialen of het gebruik van trillende machines bijvoorbeeld, vertonen allemaal verschillende behoeften. Elke toepassing is uniek en moet door een toepassingstechnicus in zijn eigen context worden beoordeeld om de optimale handschoenkeuze te bepalen. Een oplossing is doeltreffend als zij past in de context.
De keuze zal afhangen van deze - en andere - factoren, maar het is van vitaal belang dat bij de keuze van handschoenen ook het effect op de handmatige prestaties wordt beoordeeld, zodat de arbeiders zowel veilig als efficiënt kunnen werken. Via ons partnerschap met ERIKS kunnen wij je een evaluatie geven van je werkplek en je behoeften, om je te helpen de juiste oplossingen te kiezen.
Ergonomische oplossingen
Werknemers hoeven niet langer te kiezen tussen comfort of bescherming, want de nieuwe handschoentechnologie biedt superieure handbescherming en tegelijk de broodnodige ondersteuning voor de gezondheid van het spier- en skeletstelsel.
ERGOFORM™ is een nieuwe technologie waarmee Ansell handbescherming kan ontwerpen die de gezondheid van het bewegingsapparaat tijdens repetitieve taken ondersteunt en waarvan wetenschappelijk bewezen is dat ze meetbare verbeteringen van het comfort, de pasvorm en de productiviteit van de arbeider oplevert en tegelijk de risicofactoren vermindert die met ergonomisch letsel in verband worden gebracht.
Ansell meet de tol die beroepsactiviteiten eisen en past spitstechnologieën toe om handschoenen te produceren. Door te kiezen voor het gebruik van ergonomisch ontworpen, beschermende handschoenen, kunnen werkgevers, managers en operatoren het risico op MSA-verwondingen aanzienlijk beperken, de naleving van de veiligheidsvoorschriften doeltreffend ondersteunen, ervoor zorgen dat de productiviteit intact blijft en vooral de veiligheid garanderen van het waardevolste bezit van elke onderneming: haar personeel.
Bronnen:
- Europese enquête naar de arbeidsomstandigheden 2016 (EWCS)
- Eurostat, Arbeidskrachtenenquête ad-hocmodule "Arbeidsongevallen en andere werkgerelateerde gezondheidsproblemen" (2013). Alle lidstaten van de EU hebben aan deze ad hoc module deelgenomen, behalve Nederland.
- Panteia gebaseerd op de zesde (2015) golf van de Europese enquête naar de arbeidsomstandigheden (EWCS)
- OSHA, osha.gov
Wij helpen u graag verder
Know+How Hub
Blijf altijd op de hoogte met onze laatste blogs, nieuws en cases.
